Antykoncepcja

Antykoncepcję można zdefiniować jako w pełni świadome działanie, mające na celu zapobieganie niepożądanej ciąży oraz umożliwiające podjęcie autonomicznej decyzji o posiadaniu potomstwa.

Stosowane współcześnie sposoby antykoncepcji zazwyczaj dzieli się na:

• metody naturalne
• metody mechaniczne
• metody chemiczne
• wkładki wewnątrzmaciczne
• metody hormonalne

Najpowszechniejszym sposobem oceny skuteczności metod antykoncepcyjnych jest tzw. wskaźnik zawodności Pearla, rozumiany jako liczba niepożądanych ciąż w ciągu jednego roku na 100 regularnie współżyjących par, przy zastosowaniu określonej metody antykoncepcyjnej. Wartość wskaźnika Pearla jest również uzależniona od sprawności w stosowaniu danej metody antykoncepcyjnej.

METODY NATURALNE

Metody naturalne, zwane również metodami naturalnego planowania rodziny, zakładają unikanie stosunków płciowych w pewnych dniach cyklu miesiączkowego (przeważnie jest to 9-10 dni), podczas których przyjmuje się,iż kobieta jest płodna i tym samym istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że może zajść w ciążę. Cykliczność dni płodnych oraz niepłodnych u zdrowej kobiety jest podstawą metod naturalnych.

Rola mężczyzn jest praktycznie ograniczona do wspomnianego okresu wstrzemięźliwości płciowej, natomiast kobieta, wykorzystuje pewne obiektywne sygnały płynące z jej ciała, tj. różnice temperatury oraz zmiany wyglądu śluzu szyjkowego w czasie cyklu, stara się ustalić, kiedy prawdopodobnie wystąpi owulacja. Do tzw. płodnych dni zalicza się sześć dni przed owulacją, dzień owulacji oraz trzy dni po owulacji, wykorzystując w tej materii wiedzę z zakresu fizjologii żeńskiego układu płciowego. Wiadomo bowiem, że chociaż komórka jajowa obumiera do 24 godzin po owulacji, to plemniki w środowisku śluzu szyjkowego mogą żyć nawet do 4-5 dni.

Do metod naturalnych należą:

 METODA KALENDARZYKOWA– zakłada, że owulacja ma miejsce zazwyczaj około dwóch tygodni przed następna menstruacją u regularnie miesiączkującej kobiety; termin dni płodnych ustala się na podstawie średniej długości trwania cyklu. Trzba zaznaczyć, że wiele czynników zaburza regularność cyklu, a zarazem uniemożliwia trafne ustalenie dnia owulacji. Ze względu na nieskuteczność, nie jest to metoda współcześnie polecana.

METODA TERMICZNA– cechuje się nieco wyższą skutecznością niż metoda kalendarzykowa; opieka się na regularnym i dokładnym pomiarze temperatury ciała kobiety, która wykazuje zmienność (około 0,5 stopnia Celsjusza) w zależności od fazy cyklu miesiączkowego; temperatura wzrasta w niu owulacji i następnie podwyższona ciepłota ciała utrzymuje się do 3 dni; istnieje przypuszczenie, że bezpieczny okres niepłodny kończy się 6 dni przed owulacją, stąd przerwa w odbywaniu stosunków płciowych wynosi minimum 10 dni. Aby metoda termiczna okazała się skuteczna, niezbędna jest ze strony kobiety bardzo duża dyscyplina, tzn. temperaturę ciała należny mierzyć o stałej porze każdego dnia rano, zaraz po przebudzeniu, tym samym sprawnym termometrem, w jakie ustnej, pochwie lub odbycie.

METODA BILLINGSÓW– odwołuje się do wyglądu śluzu szyjkowego, którego cechy fizyczne zmieniają się w zależności od dnia cyklu miesiączkowego; sluz przedowulacyny, zwany również estrogennym, jest przede wszystkim przeźroczysty, śliski i ciągliwy, natomiast śluz poowulacyjny, określany gastagennym, cechuje się większa gęstością i lepkością; jest także nieprzejrzysty oraz kleisty, co łącznie sprawia, że jest dla plemników nieprzepuszczalny. Skuteczne stosowanie metody Billingsów wymaga od kobiet sprawności w rozpoznawaniu cech własnych śluzu, którą nabywa się po mniej więcej 6 miesiącach obserwacji; ponadto w niektórych sytuacjach, np. stanach zapalnych pochwy, prawidłowa ocena śluzu jest bardzo utrudniona, a nawet niemożliwa.

METODY MECHANICZNE

Podstawową zasadą funkcjonowania tych metod jest niedopuszczanie do przedostania się plemników do kanału szyjki macicy oraz dalej do jajowodów. W celu zwiększenia ich skuteczności stosuje się rożnego rodzaju preparaty plemnikobójcze.

Prezerwatywa

Jest to specjalna osłona o cylindrycznym kształcie, długości około 17 cm i średnicy 3 cm zakończona małym zbiorniczkiem na nasienie. Wykonana z cienkiego, ale dość wytrzymałego tworzywa (zazwyczaj guma lateksowa), często pokrytego substancją plemnikobójczą lub nawilżającą. Prezerwatywy mogą stanowić ochronę przed wieloma chorobami przenoszonymi drogą płciową, a tym HIV.

Błona dopochwowa

Wykonana z lateksowej gumy błona jest rozpięta na odpowiednio spreparowanym, stalowym pierścieniu rożnej wielkości. Zakłada się ją około godziny przed planowanym stosunkiem i usuwa nie mniej niż 8 godzin po nim. Prawidłowo założona powinna się znaleźć pomiędzy tylnym sklepieniem pochwy oraz spojeniem łonowym. Może być używana wielokrotnie.

Kapturek naszyjkowy

Ukształtowany z masy gumowej stożek, który powinno się zakładać bezpośrednio na szyjkę macicy, co uniemożliwia dostanie się plemników do macicy i jajowodów. Może być używany wielokrotnie.

Gąbka dopochwowa

Piana poliuretanowa z zagłębieniem w środku, zwilżona środkiem plemnikobójczym, dlatego można ją również zaliczać do metod chemicznych.

Femidon

Czyli prezerwatywa dla kobiet- jest poliuretanowym workiem o budowie zbliżonej do męskiej prezerwatywy, z dwoma pierścieniami, różniącymi się w niewielkim stopniu średnicą; jest pokryta bardzo dużą ilością środka nawilżającego.

METODY CHEMICZNE

Mechanizm działania jest związany z uszkadzaniem przez środek chemiczny ściany komórkowej plemników, czego rezultatem jest niezdolność do zapłodnienia. Ponadto niektóre z nich wywołują efekt zbliżony do kobiecego hormonu progesteronu i zagęszczają śluz szyjkowy. Substancje zawarte w tych preparatach nie wpływają na wytrzymałość gumy, z której wykonane są prezerwatywy. Cechują się umiarkowaną skutecznością. Najczęściej są stosowane w postaci:

• globulek dopochwowych, które rozpuszczają się w pochwie, wytwarzając plemnikobójczą pianę. Od momentu założenia do pełnego rozpuszczenia należny odczekać około 15 minut. Ich skuteczność jest szacowana na niespełna godzinę. Przy każdym kolejnym stosunku należy stosować kolejną globulkę.
• kremów, gotowych do natychmiastowego użycia po umieszczeniu w pochwie za pomocą specjalnego aplikatora.
• aerozoli, które wytwarzają plemnikobójczą piankę gotową do natychmiastowego zastosowania po umieszczeniu w pochwie za pomocą aplikatora.

WKŁADKI WEWNĄTRZMACICZNE

Produkowane sa z tworzyw sztucznych, wykazujących dużą elastyczność oraz obojętność dla organizmu kobiety, najczęściej przypominają kształtem literę T lub S. Aby zwiększyć ich skuteczność, wzbogaca się je w składnik bioaktywny, którym kation metali ciężkich, najczęściej miedzi stopniowo uwalnia pochodna progesteronu.

Ginekolog umieszcza wkładkę za pomocą specjalnego aplikatora w jamie macicy w warunkach pełnej aseptyki i antyseptyki. Nitki przymocowane do wkładki po jej założeniu zostają przycięte i znajdują się w ujściu zewnętrznym macicy. Mechanizm działania wkładek zawierających kation metalu jest złożony, natomiast wkładki uwalniającej hormony osiągają swoją skuteczność poprzez zmiany w macicy i znaczne zagęszczenie śluzu szyjkowego.

METODY HORMONALNE

Większość z nich wykorzystuje łącznie działanie dwóch składników hormonalnych; estrogenowego oraz progestagennego, którym różnią się poszczególne preparaty. Oddziałując wspólnie na podwzgórze i przysadkę mózgową sprawiaja, że owulacja zostaje zatrzymana. Natomiast składnik gestagenny dodatkowo zagęszcza śluz szyjkowy, co uniemożliwia jego penetrację przez plemniki oraz wpływa na strukturę błony śluzowej macicy.

To dodatkowe działanie gestagenów sprawiło, że w sprzedaży są również tabletki jednoskładnikowe, tzw. mini pill. Współcześnie komponentą estrogenową prawie zawsze, chociaż w różnych dawkach, jest pochodna estriadiolu, natomiast stosowane gestageny to zazwyczaj II generacja gestagenów oraz najbezpieczniejsza III generacja. Te ostatnie nie tylko nie wywołują tylu skutków ubocznych co poprzednio stosowane generacje gestagenów, ale wykazują wiele pozytywnych własności.

TABLETKI JEDNOSKŁADNIKOWE

Zawierają wyłącznie pochodne gestagenów i przyjmowane są w czasie całego cyklu, o stałej porze dnia i z niewielkim marginesem opóźnienia. Nie hamują owulacji. U około połowy kobiet mogą wystąpić nieregularne krwawienia miesiączkowe lub plamienia międzymiesiączkowe.

TABLETKI DWUSKŁADNIKOWE

To najpopularniejsza współcześnie metoda antykoncepcji. Zawiera prawie zawsze etylenoestradiol oraz element gestagenny. Tabletki powinny być przyjmowane przez trzy tygodnie z 7 dniową przerwą, w czasie której powinno wystąpić krwawienie odpowiadające miesiączce. Skuteczność jest bardzo wysoka.

PODSKÓRNE ZASTRZYKI HORMONALNE

Składnik, jakim jest hormonalnie czynna substancja o przedłużonym działaniu- octan medroksyprogesteronu- podawany jest co 12 tygodni, a efekty jego działania są porównywalne do tych, które osiąga się w wyniku stosowania tabletek jednoskładnikowych (mini pill), przy czym hamowana jest owulacja, dzięki czemu skuteczność tej formy antykoncepcji jest bardzo wysoka.

• PODSKÓRNE ZASTRZYKI HORMONALNE TO NAJSKUTECZNIEJSZA FORMA ANTYKONCEPCJI!
• HORMONALNE TABLETKI ANTYKONCEPCYJNE NALEŻY STOSOWAĆ O TEJ SAMEJ PORZE DNIA!
• WŁAŚCIWIE STOSOWANA ANTYKONCEPCJA JEST NAJSKUTECZNIEJSZYM SPOSOBEM ZABEZPIECZANIA PRZED NIEPOŻĄDANĄ CIĄŻĄ!
• PREZERWATYWA SKUTECZNIE CHRONI PRZED CHOROBAMI PRZENOSZONYMI DROGĄ PŁCIOWĄ!
• U MŁODYCH, NIEREGULARNIE MIESIĄCZKUJĄCYCH KOBIET METODY NATURALNEJ ANTYKONCEPCJI SA ZAZWYCZAJ ZAWODNE!